Honest Abe - Abraham Lincoln
“Honest Abe”
Biografie van Abraham Lincoln
Abraham Lincoln werd geboren in Hodgenville (Kentucky) in 1806. Hij was de 16de president van de Verenigde Staten en diende in die functie tot aan zijn dood in 1865. Over geen figuur zijn meer boeken geschreven na Jezus Christus. In sommige gebieden in de V.S. wordt hij zelfs als de Messias aanzien. Hij werd ook op Goede Vrijdag om het leven gebracht. Maar anders dan de Verlosser bleef Lincoln gewoon in zijn graf liggen op een begraafplaats in Springfield, Illinois.
Lincoln, ook wel “Abe” genoemd, wordt beschouwd als een van de grootste presidenten van de Verenigde Staten. Hij wordt geprezen om zijn leiderschap tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog, de afschaffing van de slavernij, de versterking van de nationale eenheid en de modernisering van de economie.
De slavernij zou nooit bestaan hebben in Amerika als het geen oude Afrikaanse instelling was geweest. In Guinea werden gevangenen altijd verkocht en de stamhoofden vonden het dan ook even natuurlijk ze aan de blanke kapiteins af te staan. Tussen 1750 en 1800 brachten de slavenhandelaars jaarlijks 50.000 tot 100.000 slaven naar Amerika. Een slaaf was een voorwerp zoals een fiets, hij kon weggegooid en vervangen worden. Als een noorderling een slaaf vond die ontvlucht was uit het zuiden, dan moest hij hem teruggeven aan de rechtmatige eigenaar.
In 1804 werd de slavernij afgeschaft, maar Amerika was verdeeld tussen de noordelijke en de zuidelijke staten. De Grondwet waarborgde alleen de rechten van de blanken. Dat was verwonderlijk, want hij werd ook ondertekend door staten waar de zwarten burgers waren.
De beslissing was een triomf voor de zuidelijke extremistische staten waar de zwarten als slaven gebruikt werden op de katoenvelden en in de gezinnen van de planters. Ze konden nu volhouden dat de Grondwet hun toestond de slavernij uit te breiden tot alle territoria zonder het Congres of de plaatselijke assemblees te raadplegen. Daar de territoria gemeenschappelijk eigendom waren van de Unie had elke section van de Unie het recht om er haar eigen zeden en gewoonten in te voeren.
Dit was een weerlegging van de leer van Stephen Douglas die de plaatselijk soevereiniteit had verdedigd. Theoretisch was het ook een veroordeling van de Republikeinse partij die zich tegen de uitbreiding van de slavernij verzette.
De leer van de extreme voorstanders van de slavernij kon alleen tot burgeroorlog leiden. Indien men deze buiten beschouwing liet, dan bleven nog twee tegenover elkaar staande opvattingen over. Deze kregen bij de senatorenverkiezingen in Illinois op treffende wijze gestalte in twee rivalen-kandidaten : Stephen Douglas, gewezen senator en kandidaat voor het presidentschap en Abraham Lincoln, gewezen lid van het Huis van Afgevaardigden en advocaat in Illinois. Hij kwam op voor het standpunt van de Noordelijken, hoewel hij zelf geboren was in het Zuiden. Hij was bekend om zijn eerlijkheid, zijn gezond verstand en zijn gevoel voor humor. Lincoln hield van goedwillende mensen, hij was er zelf een van. Later zou men spreken van “Honest Abe”.
Abraham Lincoln had een moeilijk jeugd gehad.. Hij kwam uit een bescheiden gezinnetje uit een “cabin” of houten optrekje aan de grens en had jong zijn moeder verloren. Hij bleef alleen achter met zijn vader, die een arme pionier was. Hij was “a child of the frontier”, een kind uit een ruwe omgeving. Daar werd men geconfronteerd met de “natives” en had men problemen met recht en gehoorzaamheid en ging men af en toe op de vuist. Ook de jonge Abraham kende iets van vechten.
Lincoln was een magere man van 1,93 m groot met wat flodderige, zwarte kleren aan en een houterig voorkomen, wat hem het uitzicht gaf van een clown tot groot jolijt van de mensen. Maar hij voelde zich goed in die rol. Wanneer hij te paard reed, kwamen zijn voeten haast aan de grond. Hij had slechts rudimentair onderwijs genoten en zogezegd vijf scholen gedaan. Maar uiteindelijk liep hij maar één jaar school. “Toen ik de meerderjarige leeftijd bereikte”, zei hij, “wist ik niet veel. Ik kon lezen, schrijven en de regel van drie toepassen. En daarna ben ik niet meer naar school geweest...”. Maar toen zij vader hertrouwde, bracht zijn stiefmoeder vijf boeken mee : de bijbel, de Fabels van Esopus, Robinson Crusoe, Pilgrim's Progress en Sindbad de Zeeman. Later las hij ook de redevoeringen van Cicero en Demosthenes en over de helden uit de stukken van Shakespeare. Deze mengeling van kracht en poëzie maakte Lincoln vrij.
In het begin van zijn loopbaan was hij enkel een helder, precies en welsprekend redenaar. Zijn glasheldere en kernachtige betoogtrant had hij vooral te danken aan het boek “Geometry” van Euclides. Lincoln was een bewonderaar van de toneelstukken van Shakespeare. Hij wilde ook het equivalent zijn van de acrobaat Charles Blondin (1822-1897) die in 1859 op een koord de Niagarafalls overstak, terwijl hij een kruiwagentje voortduwde waarop een kacheltje met een gebakken ei. Dit belangrijke feit stond symbool voor de figuur van Lincoln die vaak moest koorddansen om een compromis te bereiken.
Omstreeks 1850 gaf hij de politiek op voor de balie. Maar na 1854 bracht de controverse over de slavernij hem weer terug in de politieke strijd.
Lincoln predikte geen haat tegen de slavenhouders. Hij probeerde vijf jaar de kwestie in een geest van compromis op te lossen. Hij kon niet geloven dat de regering uit vrije en half vrije staten zou bestaan en wilde daarom de Unie samenhouden. Hij daagde Douglas uit om de debatten te organiseren in verschillende steden in Illinois om de slavernij te bespreken. Douglas aanvaardde.
Alle boeren van de omtrek organiseerden een ruiterstoet met wagens, toeters en bellen en een soort majoretten die de 32 staten voorstelden.
Daarachter kwam een treurende figuur in het zwart, met het opschrift Kansas en een andere wagen met jonge mannen die met de bijl hekpalen kliefden als hulde aan Honest Abe.
Toen de helden aankwamen schrok men van het contrast : de gezette, strijdlustige Douglas in zijn beste pak en Lincoln in een slecht zittende lange jas met zijn lange armen, geweldige voeten, ontroerende onhandigheid en verstrooidheid.
Douglas verdedigde de plaatselijke autonomie van de staten ten aanzien van de slavernij. Hartstochtelijke voorstanders van de slavernij eisten dat de slavernij zou beschermd worden door federale wetten, wat echter ook niet gewild werd door Douglas en de Republikeinen van het Noorden. In de 19 de eeuw waren de Republikeinen een linkse partij.
Lincoln was uitsluitend met stemmen uit de noordelijke staten (Californië en Oregon) verkozen. De zuidelijke staten scheidden zich vervolgens af en vormden de Geconfedereerde Staten van Amerika.
Lincoln kreeg van in zijn eerste ambtstermijn te maken met de grootste interne crisis die de Verenigde Staten zouden meemaken : de Amerikaanse Burgeroorlog. Lincoln wilde in de politiek een evenwichtskunstenaar zijn naar het voorbeeld van de acrobaat Blondin en deed alles om niet van de koord te vallen ; hij was tenslotte zelf een “cavalier” uit het zuiden. Hij aarzelde nog, maar de radicalen uit Boston spoorden hem aan tot actie.
Ondanks verlies van mensenlevens was Lincoln compromisloos en wilde koste wat het kost de Unie behouden.
De president kondigde tijdens de burgeroorlog in 1862 reeds de zogenaamde Emancipatieproclamatie af. De verklaring hield in dat meer dan 3 miljoen slaven in de Geconfedereerde staten die zich afscheurden van de V.S., de vrijheid kregen. In 1863 trad ze in werking, maar het zou duren tot 19 juni 1865 voordat zwarte Amerikanen die in Texas woonden daarvan ook op de hoogte waren.
Ongeveer twee maanden nadat de geconfedereerden zich hadden overgegeven, bereikten de noordelijke troepen de stad Galveston in Texas.
Hun melding dat zowel de Burgeroorlog als de slavernij voorbij waren, leidde tot een feestvreugde bij de bevrijde slaven. Een jaar later vond in Texas de eerste officiële Juneteenth-viering plaats. Die datum wordt nog steeds in heel de V.S. gevierd.
Het laatste schot van de oorlog viel op 14 april 1865. Abraham Lincoln had zich die dag 's avonds met zijn echtgenote naar een theatervoorstelling begeven. Een overspannen toneelspeler, fanatieke aanhanger van de zaak der zuidelijken, John Wilkes Booth, drong in de loge van de president en schoot hem een kogel door het hoofd. Hij werd bewusteloos naar een huis in de buurt van het theater gedragen. “Zijn uitgeteerde trekken kregen een uitdrukking van onuitsprekelijke vrede”, vertelde een van zijn secretarissen. De volgende morgen vroeg stierf de president.
In 1980 was Texas de eerste staat die Juneteenth als officiële feestdag bekrachtigde. De Amerikaanse senaat heeft in juni 2021 een wetsvoorstel aangenomen om van Juneteenth een nationale feestdag te maken.
Lang na Lincolns dood eerde de Amerikaanse natie haar grote leider met een imposant memoriaal aan de oever van de Potomac in Washington. Achter het reusachtige beeld van de president staat de tekst :
I THIS TEMPLE
AS IN THE HEARTS OF THE PEOPLE
FROM WHOM HE SAVED THE UNION
THE MEMORY OF ABRAHAM LINCOLN
IS ENSHREINED FOR EVER
Slotbeschouwing
Lincolns politieke carrière stond in het teken van empathie, rechtschapenheid en dienstbaarheid aan de principes die de founding fathers hadden vastgelegd.
Dit is het tegendeel van de voorlaatste bewoner van het Witte Huis die zijn beleid baseerde op polarisering, populisme en zelfverheerlijking.
Lincoln zou vandaag geschokt zijn over een democratie waarin geld en macht onlosmakelijk met elkaar verweven zijn.
Ook zou verontwaardigd zijn over de immense en groeiende ongelijkheid tussen de rijken en de armen. Hij deed een oproep tot de zuidelijke staten waar nauwelijks iemand voor hem gestemd had : “Wij zijn geen vijanden, maar vrienden”.
“Een jaartje bijscholing over zaken als vrouwenstemrecht, de V.N. en Twitter, en dan kan Lincoln er aan beginnen,” schreef Ruben Mooyman (De verrijzenis van Abraham Lincoln, de oerdemocraat in De Standaard).
Joris Luyckx
